Zero-knowledge Proof là gì? Tại sao thời gian gần đây ZKP lại được đánh giá là một xu hướng tiềm năng trong năm 2023?

Zero-knowledge proof (ZKP) là một công nghệ mật mã học, cốt lõi hoạt động của nó là làm sao để một bên có thể nói với phía kia (người kiểm tra) nếu họ biết một giá trị x nhất định mà không phải cung cấp bất cứ gì khác trên cơ sở là họ biết giá trị x.

Một ví dụ đơn giản mà bạn có thể thấy là cách Zero-Knowledge (ZKP) hoạt động:
Anh A vào cửa hàng bán rượu và muốn mua rượu thì người bán hàng yêu cầu kiểm tra chứng CMND của anh A xem có đủ điều kiện được mua rượu không.

ZKP cung cấp thêm tính linh động cùng những công cụ hỗ trợ người sử dụng để có toàn quyền quyết định sự riêng tư với dữ liệu của họ. Nếu chúng ta kết hợp giữa công nghệ blockchain và ZKP, sẽ có những tình huống sử dụng để giải quyết.

Anh A nói: “Tôi trên 18 tuổi nhưng tôi sẽ không cho anh xem CMND”.
Anh A đã chứng minh mình trên 18 tuổi mà không đưa CMND cho cửa hàng bán rượu.

Ưu và nhược điểm của zero-knowledge proof (ZKP)

 

Ưu điểm của Zero knowledge proof (ZKP)

• Khả năng mở rộng cho Blockchain: Giải pháp Zk Rollup sử dụng công nghệ ZKP để cải thiện thông lượng và khả năng mở rộng của các Blockchain Layer 1. Các dự án điển hình bao gồm StarkNET, Loopring và Zksync.
• Quyền riêng tư và bảo mật:  Công nghệ Zero-Knowledge-Proof (ZKP) giúp xác minh tính đầy đủ và chính xác của dữ liệu mà không tiết lộ thông tin quan trọng, cải thiện khả năng mở rộng ngoài các ứng dụng Layer 2. Công nghệ Zero-knowledge (ZKP) cũng được áp dụng cho các lớp ứng dụng bảo mật và quyền riêng tư như Monero, Zcash, v.v.

Hạn chế của Zero knowledge Proof (ZKP)

• Yêu cầu một lượng lớn sức mạnh tính toán: Giao thức ZKP thường dựa trên các công thức toán học phức tạp. Do đó, chúng yêu cầu một lượng lớn sức mạnh xử lý để hoạt động và tính toán. Điều này có nghĩa là các máy tính thông thường sẽ khó tham gia vào quá trình xác thực giao dịch.
• Không thân thiện với các nhà phát triển: Một trong những ứng dụng chính của Zero-Knowledge Proof (ZKP) được sử dụng cho công nghệ Layer 2 để cải thiện khả năng mở rộng của blockchain, nhưng hiện tại ứng dụng của Zk Rollup chỉ giới hạn ở các khoản thanh toán và giao dịch đơn giản. Ngoài ra, Zk Rollup hiện không hỗ trợ tổng hợp, vì vậy các ứng dụng Zk Rollup khác nhau không thể tương tác với nhau trên cùng một Layer 2.

Hai ứng dụng phổ biến của Zero-knowledge proof (ZKP)

Ứng dụng nhắn tin bảo mật

Các ứng dụng nhắn tin truyền thống yêu cầu người dùng xác minh danh tính của họ với một máy chủ trung tâm. Công nghệ ZKP cho phép mã hóa dữ liệu đầu cuối trong các ứng dụng nhắn tin, cho phép gửi tin nhắn một cách riêng tư.
 Ngoài ra, ZKP cho phép các cá nhân chứng minh danh tính của họ mà không cần tiết lộ thêm thông tin cá nhân.

Sử dụng công nghệ ZKP trong lĩnh vực Blockchain

Công nghệ ZKP hứa hẹn sẽ trở thành một trong những giải pháp mở rộng quy mô trung và dài hạn cho blockchain.
Giải pháp Zk Rollup có thể mở rộng đáng kể Ethereum và các blockchain Layer 1 khác bằng cách cho phép xác minh và xác minh giao dịch nhanh chóng.
Ngoài ra, các blockchain áp dụng công nghệ ZKP như giao thức Mina hứa hẹn sẽ tạo ra một thế hệ chuỗi khối lớn trong không gian tiền điện tử.